Emigreren en teleurstellingen: Wat als het gras toch niet groener blijkt

03/05/2025

6 min

Het avontuur opzoeken in het buitenland is voor veel mensen een droom die uitkomt: weg van het Nederlandse weer, de drukte en het gezeur, en het helemaal over een andere boeg gooien. Maar wat als dat buitenlandse avontuur in de praktijk tegenvalt? Als je die conclusie hebt moeten trekken, ben je niet de enige. De psychologen van platform voor online therapie Psycholoog op Afstand zijn gespecialiseerd in het behandelen van de expat blues – ja, die bestaan echt – en helpen Nederlanders in het buitenland met de mentale impact van reizen of emigreren.

Waarom vertrekken mensen naar het buitenland?

Er zijn genoeg redenen waarom mensen besluiten ons koude kikkerlandje achter zich te laten en hun heil ergens anders te zoeken. Maar die redenen bepalen voor een deel ook hoe dat buitenlandavontuur verloopt. Je kunt namelijk wel degelijk om de ‘verkeerde’ redenen emigreren.

Ontevredenheid over Nederland

“Ik ben dertig jaar en ik sta op het punt om weer bij mijn ouders te gaan wonen,” schrijft iemand eind 2024 in een Reddit-thread getiteld ‘Is emigreren de enige optie?’ “Ik ben single met een studieschuld van zestigduizend euro en ik betaal 1100 euro per maand aan huur. Ik heb prima gestudeerd en ik heb een oké salaris, maar hier valt niet tegenop te boksen.” Het is een veelgehoorde klacht. Veel Nederlanders emigreren omdat ze niet tevreden zijn over de kwaliteit van leven in Nederland. Dat alles steeds duurder wordt is een bekend argument, evenals de drukte, files, het slechte weer, de politiek, de ratrace en ga zo maar door. “Het lijkt me haast een goede optie om dit land te ontvluchten en naar een rustigere plaats te gaan met lagere kosten en minder drukte. […] Die gedachte wordt met de dag aantrekkelijker.”[1]

Geluk zoeken

Naast het ontvluchten van Nederland is een tijd in het buitenland doorbrengen voor sommigen een vorm van geluk zoeken: dé manier om het roer om te gooien en een compleet nieuwe levensstijl aan te nemen. Dat gaat ongetwijfeld makkelijker als je in een land met een ander klimaat woont, als je de natuur of het strand om de hoek hebt, of als je je in een compleet andere cultuur kunt onderdompelen. In Nederland is het moeilijk aan de ratrace te ontsnappen – in het buitenland kún je bijna niet anders.

Waarom valt emigreren sommige mensen zo tegen?

“Het komt heel erg op me over alsof je Nederland al afgeschreven hebt en eigenlijk vooral wilt horen dat emigratie je problemen op gaat lossen,” reageert iemand op de Reddit-thread van hierboven. “Helaas is de kans dat dat gaat gebeuren heel erg klein.” Het lijkt erop dat deze persoon uit ervaring spreekt: “Emigreren is psychisch zwaar en daarnaast ook erg duur. Je moet er honderd procent achter staan en je moet het doen omdat de nieuwe plek je leven concreet verbetert, niet om te vluchten van de plek die je achterlaat.”[2] Daar is Niek Rosens, oprichter van Psycholoog op Afstand, het helemaal mee eens: “Veel mensen onderschatten de psychische impact van wonen in het buitenland.”[MM1]

Emigreren is psychisch zwaar

Op praktisch vlak is emigreren al een heel gedoe, maar op mentaal vlak misschien nog wel meer. Daar verkijken veel mensen zich op. “De persoonlijke reis kan veel intenser zijn dan de emigratie zelf,” aldus Maayke Cornelissen, die in 2020 naar Zuid-Spanje emigreerde.[3] De stress van het papierwerk, het gebrek aan sociaal vangnet en de culturele verschillen hakken er flink in. En als je dan wéér eens iemand niet kunt verstaan en je wéér niets begrijpt van hoe de dingen in je nieuwe thuisland geregeld zijn, kunnen je eigenwaarde en zelfvertrouwen er ook nog eens flink onder gaan lijden.

Elk land heeft z’n nadelen

Ja, Nederland is verrekte grijs en druk, en iedereen is er gestrest en heeft er altijd haast. Maar het buitenland heeft zo z’n eigen nadelen. In veel zonnige landen zijn de huizen slecht geïsoleerd en hebben ze van climate control en vloerverwarming nog nooit gehoord – zit je in de winter nog meer te bibberen dan je in Nederland deed. En van stress is in een ander land wellicht minder sprake, maar daardoor zit je wel drie dagen op een loodgieter te wachten die er niet zo’n haast mee heeft om jouw lekkende gootsteen te repareren. Elk voordeel hep z’n nadeel, zeg maar. “Het klopt dat het gras niet groener is, het is van een andere soort,” mengt een andere ervaringsdeskundige zich in het Reddit-gesprek.[4] Het kan zeker zo zijn dat ‘anders’ voor jou ‘beter’ betekent, maar dat moet in de praktijk nog maar blijken.

Je nieuwe woonplek wordt je nieuwe normaal

Wat je in Nederland als jouw droomland identificeerde wordt, als je er eenmaal bent, ‘gewoon’ jouw woonplek – je nieuwe normaal. Alles went: ook dat zwembad in de tuin, de ongerepte bossen op tien minuten rijden, of de cafeetjes waar de koffie maar een euro kost. En uiteindelijk moet je ook in het buitenland gewoon stofzuigen, de boodschappen doen, voor de kinderen zorgen, werken en naar de dokter. Het paradijs op aarde is een mooi decor, maar als je in Nederland struggelde met een goede werk-privébalans creëren, het huishouden onder controle te krijgen, tijd maken om te sporten… dan is de kans groot dat je in het buitenland tegen exact dezelfde issues aanloopt.

“Als je hier je leven niet op orde hebt, waarom verwacht je dan dat je het ergens anders wel op orde krijgt?”, vraagt een andere Reddit-gebruiker terecht. “Er is een hoop goede redenen om te emigreren, maar je leven niet goed op orde hebben is er niet één van.”[5] Voor je het weet gaan er weken voorbij zonder dat je een duik neemt in dat zwembad, een lange boswandeling maakt of rustig op een terrasje een kop koffie bestelt.

Je neemt psychische problemen gewoon mee

“Je bent behoorlijk aan het externaliseren,” reageert nog weer een andere Reddit-gebruiker, “alsof iedereen je tegenwerkt en het je allemaal overkomt. Hoe ver denk je dat deze instelling je in het buitenland brengt?”[6] Het is misschien niet erg zachtaardig geformuleerd, maar er zit wel een kern van waarheid in de reactie. Als je in Nederland op mentaal vlak al niet helemaal lekker in je vel zit, hoef je niet te verwachten dat een buitenlandavontuur die problemen als sneeuw voor de zon doet verdwijnen.

Je gedachte- en gedragspatronen neem je gewoon mee naar het buitenland. Zie jij alles altijd negatief in? Ben jij altijd geneigd te denken dat het jou allemaal ‘overkomt’? Leg jij je geluk in de handen van anderen, de situatie of het leven, in plaats van er zelf verantwoordelijkheid voor te nemen? Dan ga je dat patroon in het buitenland doodleuk voortzetten en vind je ook daar genoeg dingen om je over op te winden.

Wat kun je doen als je buitenlandavontuur tegenvalt?

Het heeft even geduurd, maar je hebt het eindelijk aan jezelf toegegeven: je tijd in het buitenland is niet wat je ervan gehoopt had. Wat nu?

Teruggaan naar Nederland

Het heeft een hoog ‘hangende pootjes’ en ‘staart tussen de benen’-gehalte, maar (vervroegd) teruggaan naar Nederland hoeft niet te betekenen dat je buitenlandavontuur is mislukt. Je bent wellicht een illusie armer, maar keert wel met een leerzame ervaring terug. Het heeft er misschien ook voor gezorgd dat je meer waardering voor Nederland hebt gekregen, wat het makkelijker maakt om je in Nederland weer lekker op je plek te voelen.

Wie langere tijd in het buitenland heeft gewoond moet er overigens wel rekening mee houden dat terugkeren naar Nederland zo eenvoudig nog niet is. Nederland is in de tussentijd veranderd; jíj bent veranderd. Je kunt niet zomaar verdergaan waar je gebleven was. Remigreren is daardoor soms moeilijk dan emigreren en ook zeker iets waar je psychologische ondersteuning bij kunt gebruiken.

Er echt voor gaan

Oké, je nieuwe leven in een ander land is niet direct ge-wél-dig gebleken. But so what? Als je accepteert dat je het moeilijk vindt, geef je jezelf de mogelijkheid aan de obstakels te werken en er echt voor te gaan. Emigreren of langere tijd in het buitenland doorbrengen is een geweldige kans om jezelf opnieuw uit te vinden, als je de ups-en-downs die ermee gepaard gaan weet te omarmen. “Het is makkelijker om jezelf op persoonlijk vlak te ontwikkelen als je los bent gekomen van alles wat vertrouwd voor je is. Dat geeft ruimte voor nieuwe inzichten,” aldus Maayke.[7]

Een expatpsycholoog inschakelen

Natuurlijk is die persoonlijke ontwikkeling niet altijd even makkelijk. Het is prettig als een professional je ondersteunt: het liefst iemand die gewoon Nederlands spreekt, jouw culturele achtergrond begrijpt en (ideaal!) zelf ook is geëmigreerd en dus ook nog eens precies weet waar je het over hebt. De psychologen van Psycholoog op Afstand kunnen alle items van dat eisenlijstje afvinken.

Of je nu twijfelt over je emigratie, moeite hebt je draai te vinden, of gewoon met iemand wilt praten over de uitdagingen op je pad, Psycholoog op Afstand staat direct voor je klaar.

waar ook ter wereld: online en locatieonafhankelijk
professioneel en ervaren: meer dan 35 gediplomeerde (gz-)psychologen
in het Nederlands: geen taalbarrières
zonder wachtlijst: binnen een paar dagen een afspraak
gratis kennismakingsgesprek: geheel vrijblijvend

Herken je jezelf in dit artikel? Neem dan vandaag nog contact op voor een gratis kennismakingsgesprek of stuur een mail naar info@psycholoogopafstand.nl.